جناب برقی در کتاب «المحاسن، ج 1، ص 62» از وجود نورانی امام مجتبی سلام الله علیه در روایتی طولانی از وجود مبارک پیغمبر آورده اند که حضرت فرمودند:
«... وَ الَّذِی نَفْسِی بِیدِه لَا ینْفَعُ عبد [عَبْداً] عَمَلُهُ إِلَّا بِمَعْرِفَتِنَا وَ أَدَاءِ حَقِّنَا . .. قسم به کسی که جان من در دست اوست هیچ بنده ای از عمل خود نفعی نمی برد مگر به واسطه معرفت ما (اهل بیت)و اداء حقوق[1] ما »
در این روایت شرط انتفاع از عمل معرفت اهل بیت و اداء حق آن ذوات مقدسه مطرح است لذا اثبات می کنیم که بکاء بر سید الشهدا سلام الله علیه از جمله مصادیق اداء حقوق اهل بیت سلام الله علیهم اجمعین است.
به روایت جناب زراره رحمه الله از امام صادق سلام الله علیه« مَا مِنْ بَاک یبْکیهِ إِلَّا وَ قَدْ وَصَلَ فَاطِمَةَ ع وَ أَسْعَدَهَا[2] عَلَیه هیچ گریه کنی نیست مگر اینکه قطعا(گریه اش)به فاطمه سلام الله علیها رسیده و ایشان را یاری کرده»،گریه هر باکی بر سید الشهداء سلام الله علیه ابتدا به محضر حضرت زهرا سلام الله علیها رسیده و این بکاء سبب یاری ایشان است و به دنبال آن توسط پیغمبر سلام الله علیه نیز تائید و سبب اداء حق اهل بیت سلام الله علیهم می گردد«وَ وَصَلَ رَسُولَ اللَّه وَ أَدَّی حَقَّنَا [3] و(این اشک)به رسول خدا(نیز)رسیده و(به این وسیله باکی)حق ما را ادا نموده است»
[1] مبلغین عزیز حقوق اهل بیت علیهم السلام دارای مصادیق مختلفی از جمله:بکاء،زیارت و... بوده که فی الجمله جهت پژوهش در مورد چیستی آن، به روایت حمزه بن حمران از امام صادق سلام الله علیه «...وَ مَا عِرْفَانُ حَقِّهِ قَالَ یعْلَمُ أَنَّهُ إِمَامٌ مُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ غَرِیبٌ شَهِید...» در جلد دوم من لا یحضره الفقیه، چاپ دوم دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم مراجعه فرمائید.
[2] أَسعَدَه أَی أَعانه و وفَّقَه (لسان العرب،ج3،ص214)
[3] کامل الزیارات، ص: 81
***********
معرفت اخصّ از علم است[1] که نقیض آن انکار است[2]. اداء حقوق اهل بیت سلام الله علیهم موخّر بر معرفت آن ذوات مقدسه است چرا که لازمه این اتیان(اداء حقوق) اولا و بالذات کسب معرفت نسبت به آن ذوات مقدسه است.مرحوم کلینی رحمه الله در جلد اول« الکافی[3] » بابی را به عنوان«مَعْرِفَةِ الْإِمَامِ وَ الرَّدِّ إِلَیه»اختصاص داده و فی الجمله[4] اینکه ضعف یا فقدان معرفت نسبت به اهل بیت علیهم السلام، مانعی عظیم در اداء بخشی از حقوق آنان(بکاء)به شمار می آید.
[1] عسکری، حسن بن عبدالله، الفروق فی اللغة، 1جلد، دار الآفاق الجدیدة - بیروت، چاپ: اول، 1400ق.ص73
[2] العین،.ج2،ص122
[3] الکافی (ط - الإسلامیة)، ج 1، ص: 182
[4] جهت تحقیق بیشتر: ر.ک:مظفری،علی محمد، راهکارهای افزایش معرفت اهل بیت ع در تبلیغ،ماهنامه پژوهشی و آموزشی مبلغان،شماره 213
علی محمد مظفری