خلاصه منبر نهج البلاغه
حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی خضری
یکی از فرازهای عبرات آموز نهج البلاغه خطبه 35 است
خطبه 35 در شرایطی ایراد شد که خبر فریب ومکر عمرو عاص به امیرالمومنین رسید خبرمذاکراتی که پس از چند ماه ساده لوحی ابوموسی اشعری به تضعیف جبهه ولایت وامامت منجر شد ومسیر تاریخ را تغییر داد
امیرالمومنین همیشه در قنوت نماز خود ابوموسی اسعری را لعن می کردند
لعن ابوموسی اشعری تنها لعن یک فرد نیست بلکه لعن جریان عافیت طلب سازشکار وساده لوح است
اگرچه ابوموسی در ابتدای مذاکرات یک قهرمان ملی بود اما چیزی نگذشت که چهره این شخص منافق آشکار شد اگرچه کوتاه بینان ومنافقین بجای محاکمه ابوموسی امیرالمومنین را مقصر اصلی ماجرای حکمیت معرفی کرده وجریان خوارج را درست کردند
وقتی خبرنتیجه مذاکرات به امیرالمومنین رسید بشدت ناراحت شدند
(فلمّا تمّت خدعة عمرو لأبي موسى و بلغه ذلك عليه السّلام اغتمّ له غمّا شديدا و وجم منه و قام فخطب الناس).)سرح ابن میثم ج 2ص84)
وجم منه در لغت یعنی ناراحتی بحدی باشد که فرد نتواند صحبت کند
امیرالمومنین در عین ناراحتی خطبه کوتاهی فرمودند وبعد از حمد خدا یک قاعده کلی بصیرتی وعبرت آموزآموختند
الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ إِنْ أَتَى الدَّهْرُ بِالْخَطْبِ الْفَادِحِ- وَ الْحَدَثِ الْجَلِيلِ- وَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ- لَيْسَ مَعَهُ إِلَهٌ غَيْرُهُ- وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ ص-
أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ مَعْصِيَةَ النَّاصِحِ الشَّفِيقِ الْعَالِمِ الْمُجَرِّبِ- تُورِثُ الْحَسْرَةَ وَ تُعْقِبُ النَّدَامَةَ- وَ قَدْ كُنْتُ أَمَرْتُكُمْ فِي هَذِهِ الْحُكُومَةِ أَمْرِي- وَ نَخَلْتُ لَكُمْ مَخْزُونَ رَأْيِي- لَوْ كَانَ يُطَاعُ لِقَصِيرٍ أَمْرٌ- فَأَبَيْتُمْ عَلَيَّ إِبَاءَ الْمُخَالِفِينَ الْجُفَاةِ وَ الْمُنَابِذِينَ الْعُصَاةِ- حَتَّى ارْتَابَ النَّاصِحُ بِنُصْحِهِ وَ ضَنَّ الزَّنْدُ بِقَدْحِهِ- فَكُنْتُ أَنَا وَ إِيَّاكُمْ كَمَا قَالَ أَخُو هَوَازِنَ-
أَمَرْتُكُمْ أَمْرِي بِمُنْعَرَجِ اللِّوَى فَلَمْ تَسْتَبِينُوا النُّصْحَ إِلَّا ضُحَى الْغَدِ
خداى را سپاس اگر چه روزگار امرى عظيم و شكننده، و حادثهاى بزرگ پيش آورده.
اما بعد، سرپيچى از ناصح مهربانى كه آگاه و تجربه ديده است موجب سرگردانى و علّت پشيمانى است.
من در داستان حكميت امر خود را با خلاصه آنچه در دل داشتم صاف و روشن براى شما گفتم،
«اما اگر دستور قصير اطاعت شود» ولى از دستورم سرپيچى كرديد، سر پيچى مخالفان جفا كار، و پيمان شكنان نافرمان،
تا جايى كه خير خواه در خير خواهيش به ترديد افتاد،
و آتش زنه از آتش دادن امتناع كرد
سخن بلند امیرالمومنین بیان یک قاعده کلی است وبه تعبیر علمی یک قضییه حقیقیه است
اگر امتی امام خود را نافرمانی کنند دچار حسرت وندامت خواهند شد
( تُورِثُ الْحَسْرَةَ وَ تُعْقِبُ النَّدَامَةَ)
امیرالمومنین چهار ویژگی را برای رهبر برشمرده اند رهبری که نافرمانی او خسارت بیار می آورد
خیرخواه (ناصح)
دلسوز (سفیق)
عالم
باتجربه (مجرب)
در هرزمانی اگر امتی چنین رهبری داشتند وبا این وجود او را نافرمانی کنند به حسرت وندامت دچار خواهندشد
عبرت گرفتن از حوادث پنج سال حکومت امیرالمومنین یک امت را از تجربه کردن حوادث مشابه بی نیاز خواهد کرد
اگر امتی دیده عبرت بین خود را از دست بدهد واز معارف نهج البلاغه دور شود باید برای کسب تجربیات هزینه های سنگینی پرداخت کند
به فرموده ولی امر مسلمین (امروز همان روزی است که شعارها یکسان است، اما جهت گیری ها به شدت مغایر یکدیگر است. امروز شرایطی مشابه شرایط حکومت دوران امیرالمؤمنین علیه السلام است. پس روزگار، روز نهج البلاغه است. امروز می شود از دیدگاه دقیق و نافذ امیرالمؤمنین علیه السلام به واقعیت های جهان و جامعه نگاه کرد و بسیاری از حقایق را دید و شناخت وعلاج دردها را پیدا کرد. همین است که به نظر ما، امروز بیش از همیشه به نهج البلاغه محتاج تریم)
نمی شود فقط در هیآت از نام علی بگوییم از فضایل علی بگوییم اما دشمنان علی و خیانتکاران به امیرالمومنین را نشناسیم
امروز باید با دردهای علی وغمهای امیرالمومنین همراه شد
یکی از جلوه های مظلومیت امیرالمومنین آن است که حکمیت را به ایشان تحمیل کردند و بعد همان مردم بی بصیرت امیرالمومنین را به جرم امضای حکمیت محاکمه کردند