حاج محسن مرادی

بسم‌الله الرحمن الرحیم

یکصد و بیست و هشت نکته در رابطه با روش مرثیه‌خوانی «با استفاده از کتاب سرشک خون»

1- در مرثیه‌خوانی به خدا توکل کنیم.

2- در مرثیه‌خوانی توسل به معصومان و کمک از آنها به ویژه حضرت فاطمه زهرا «علیهاالسلام»  و امام حسین «علیه‌السلام» و حضرت‌ مهدی «علیه‌السلام» را فراموش نکنیم.

3- در مرثیه‌خوانی از خاندان عصمت با احترام یاد کنیم مثلاً در مرد «علیه‌السلام» و در زن «علیهاالسلام» را به کار بریم.

4- از خدا بخواهیم تا خاندان عصمت و طهارت به ویژه حضرت مهدی«علیه‌السلام»  به جلسات مرثیه‌خوانی ما عنایت کنند و در این‌گونه مجالس تشریف بیاورند و چشمان گنهکار ما را به جمال خویش منور بفرمایند.

5- اگر به مرثیه‌خوانی علاقه داریم از خاندان عصمت به ویژه حضرت زهرا«علیهاالسلام»  ، امام حسین و«علیه‌السلام»  امام زمان «علیه‌السلام» بخواهیم که ما را در زمره‌ی مرثیه‌خوان‌های واقعی خود قرار بدهند.

6- مرثیه‌خوانی از نعمت‌هایی است که خداوند و اهل‌بیت به «علیهما‌السلام» دوستان خود عطا می‌کنند پس آن را دست کم نگیریم.

7- می‌توانیم ثواب مرثیه‌خوانی خود را به اهل بیت«علیهم السلام»   یا مراجع تقلید رضوان‌ا... علیهم و یا پدر و مادر و فامیل و مانند آن اعطا کنیم.

8- خواندن مرثیه را به عنوان عبادت و وظیفه شرعی بدانیم.

9- در هنگام مرثیه‌خوانی با طهارت و با وضو و با عبا  باشیم چراکه شاعرمیفرماید:

ای که داری به لب پیام حسین                                    ذاکـر و پـیـرو مرام حسـیـن

در مجـالس عبـا بدوش افکن                                     وقت خواندن به احترام حسین

10- می‌توانیم پیش از مرثیه‌خوانی 2 رکعت نماز بخوانیم و از خدا بخواهیم ما در این امر موفق بگرداند.

11- شایسته است پیش از خواندن با جمله‌ی «یا ابا عبدا... ادرکنا» یا جمله‌ی «یا صاحب الزمان ادرکنا» و یا جمله‌ی «یا فاطمه الزهرا ادرکینا» را از قلب خود بگذرانیم و یا بر زبان خود جاری کنیم.

12- پیش از مرثیه‌خوانی درباره آن فکر کنیم که چگونه آغاز کنیم، چگونه آن را ادامه دهیم و چگونه آن را به پایان برسانیم و به طور کلی چگونه آن را بیان نماییم.

13- مرثیه را با نام و حمد خدا و درود و صلوات بر پیامبر و ائمه معصومین علیهم‌السلام و بیزاری از دشمنان آنان آغاز کنیم مثلاً بگوییم «بسم الله الرحمن الرحیم الحمدالله رب العالمین ثم الصلوه والسلام علی سیدنا و نبینا ابی القاسم محمد و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین و لعنته الله اعداعهم اجمعین من الان الی قیام یوم الدین.»

14- می‌توانیم مرثیه را با نام و یاد خدا آغاز کنیم مثلاً «بسم الله الرحمن الرحیم یا رحمان ویا رحیم».

15- بعد از ذکر نام و صفات و حمد خدا و درود بر معصومان می‌توانیم چند بیت شعر بخوانیم یا داستان و یا خاطره‌ای را ذکر کرده و سپس اصل مرثیه را بازگو کنیم.

16- اگر شعر، داستان یا خاطره‌ای پیش از خواندن اصل مرثیه مورد استفاده قرار می‌گیرد سعی شود آنقدر طولانی نگردد که از اصل مرثیه بیشتر شود و اصل مرثیه و هدف و محتوای آن را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.

17- چنانچه شعر و یا داستان فوق در مرثیه‌خوانی مورد استفاده قرار گرفت باید از نظر محتوا درست و از نظر مدرک صحیح باشند.

18- شایسته است از اشعار عرفانی مربوط به مرثیه در همه‌جا استفاده نشود زیرا عرفان زمینه و یا زمینه‌سازی می‌خواهد.

19- قبل از خواندن مرثیه آن را در خانه یا مانند آن تمرین، حفظ کنیم تا در هنگام خواندن مرثیه دچار اشتباه و فراموشی نشویم.

20- اگر شنوندگان برای شنیدن مرثیه به طور پراکنده نشسته‌اند از آنها بخواهیم به صورت جمع‌تر بنشینند.

21- سعی کنیم مرثیه‌خوانی را بدون مقدمه‌چینی و زمینه‌سازی شروع ننماییم و به قول معروف فوری به «گودال قتلگاه» نرویم.

22- برای مقدمه‌چینی برای مرثیه‌خوانی می‌توان مرثیه را با عرض سلام بر معصوم یا شهید موردنظر و همان‌طور که گفته شد با خواندن شعر و ذکر داستان و خاطره‌ای مربوط به مرثیه‌ی موردنظر آغاز کنیم.

23- گاهی برای آغاز و یا پایان مرثیه سرور شهیدان می‌توانیم این سلام‌ها را بخوانیم «السلام علیک یا اباعبدا... و علی‌الارواح التی حلت بفنائک علیکم منی جمیعا سلام الله ابدا مابقیت وبقی اللیل والنهارولا جعله الله آخرالعهدمنی لزیارتکم السلام علی الحسین وعلی علی بن الحسین وعلی اولادالحسین وعلی اصحاب الحسین ورحمه الله وبرکاته»

24- گاهی برای آغاز و یا پایان مرثیه‌ی هر معصومین می‌توان قسمتی از دعای توسل را که مربوط به آن معصوم است بخوانیم.

25- معمولاً مرثیه دارای 3 مرحله است: 1- مقدمه 2- اوج 3- فرود بعد از رسیدن مرثیه به مرحله‌ی اوج و سوزناک خود آن را زیاد طول ندهیم یعنی مرحله‌ی فرود را کوتاه کنیم که گاهی مرثیه حتی بدون فرود نیز خوانده می‌شود.

26- مرحله‌ی اوج مرحله‌ای است که گره مرثیه گشوده می‌شود و سوزناک‌ترین قسمت مرثیه است بدین جهت مرحله‌ی اوج مرثیه را زود بیان نمی‌کنیم.

27- وقتی مرثیه به اوج خود رسید سوز و گدازی را در شنوندگان برانگیزانیم و «تحولی درونی» در آنها به وجود آوریم به گونه‌ای که حالت توجه به معارف بلند عاشورایی با آن سوز و گداز همراه گردد.

28- در اوج مرثیه با کلماتی مانند «یاحسین» و «یازهرا» توسل را بیشتر و داغ‌تر کنیم.

29- اگر مرثیه را با سخنرانی انجام می‌دهیم شایسته است که ارتباط موضوع سخنرانی با موضوع مرثیه را فراموش نکنیم و ارتباط بین آن دو را در نظر داشته باشیم و به اصطلاح سخنوران مرثیه‌خوان «گریز» بزنیم.

30- شایسته است مرثیه را با خواندن دعا و فاتحه و صلوات و قیام برای حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه) به پایان ببریم.

31- پس از پایان مرثیه می‌توان آیه «وسیعلم الذین ظلموا ای منقلب ینقلبون» و یا «الالعنه الله علی القوم الظالمین» را خواند.

32- بعد از خواندن آیات فوق می‌توانیم برای استجابت دعا آیه‌ی «امن یجیب المضطر اذا دعا و یکشف السوء» را بخوانیم.

33- بعد از خواندن دعای فوق این دعا را بخوانیم «اللهم انا نسئلک و ندعوک باسمک العظیم... و سپس 10 مرتبه یا الله» و بعد از آن دعاهای دیگر را بخوانیم.

34- اگر در هنگام مرثیه‌خوانی شعر و یا مطلب بعدی را فراموش کردیم شعر و مطلب قبلی را تکرار کرده و شرح می‌دهیم و در ضمن این کار به جستجوی مطلب و شعر بعدی می‌پردازیم تا آن را به یاد آوریم.

35- برای مرثیه‌خوانی اگر می‌توانیم در جایی قرار بگیریم که شرف بر شنوندگان باشیم.

36- شایسته است موانع تمرکز حواس را از محل مرثیه‌خوانی حذف کنیم، گاهی این کار با تذکری از سوی مرثیه‌خوان می‌تواند انجام گیرد.

37- در آغاز مرثیه می‌توانیم از شنوندگان بخواهیم تا سرها را زیر انداخته و دلها را روانه کربلا کنند و زانوی غم بغل بگیرند.

38- تا می‌توانیم مدت و مقدار مرثیه را در مدت زمانی که از ما خواسته‌اند انجام دهیم یعنی به موقع شروع و به پایان برسانیم.

39- در ابتدای کار صدای خود را خیلی بالا نبریم و بلند نکنیم تا برای ادامه‌ی کار نفس داشته باشیم.

40- گاهی گلو و دهان مداحان مبتدی خشک می‌شود و نفس آن‌ها کم می‌آید که امری طبیعی است و به مرور زمان از بین می‌رود ولی نکات مرثیه‌خوانی مانند نکته‌ی قبلی را نیز باید رعایت کرد تا با چنین مشکلی روبرو نشد.

41- اگر صدای شما گرفته یا سرما خورده و یا ناصاف است چنانچه می‌توانیم در رفع آن بکوشیم و یا پیش از خواندن آن را به شنوندگان بگوییم.

42- سعی کنیم برای خواندن شروع خوب، گیرا و جذابی داشته باشیم.

43- بکوشیم خودمان نیز همراه خواندن مرثیه بسوزیم و اشک بریزیم و گریه کنیم که گفته‌اند «هر سخن کز دل براید لاجرم بر دل نشیند».

44- اگر هنگام روضه‌خوانی خودمان گریه نمی‌کنیم (بکاء) دست کم حالت گریه به خود بگیریم (تباکی).

45- سوز و حال و گریه در مرثیه‌خوانی را از خود خدا و معصومان «علیهما‌السلام» طلب کنیم.

46- خود را برتر از مرثیه‌خوانهای دیگر ندانیم و متواضع باشیم مثلاً نگوییم «من یک ساعت مرثیه‌خوانی کردم ولی فلانی کم آورد».

47- علاقه و تمرین و صدق و اخلاص و تقوا از عوامل مؤثر در مرثیه‌خوانی است پس به آنها توجه بیشتری کنیم.

48- تعداد کم و زیاد جمعیت در اخلاص مرثیه‌خوانی ما تأثیر نگذارد مثلاً نگوییم: دیشب در مجلسی خواندم که غلغله بود وجای سوزن انداختن نبود.

49- اگر در مرثیه‌خوانی ما انتقاد سودمندی کردند ناراحت نشویم و آن را بپذیریم.

50- از تحقیر مرثیه‌خوان‌های دیگر به گونه‌های مختلف خودداری کنیم مثلاً نگوییم «روی فلانی را کم کردم.»

51- اگر برای مرثیه‌خوانی به ما هدیه‌ای ندادند ناراحت نشویم زیرا پاداش اصلی و حقیقی این کار نزد خداست.

52- به خاطر حضرت فاطمه زهرا«علیهاالسلام»   و امام حسین«علیه‌السلام»  برای مرثیه‌خوان‌ها احترام ویژه‌ای قائل باشیم. پس حداقل می‌توانیم به احترامشان از جای خود برخیزیم و یا دست آنان را ببوسیم.

53- هنگام مرثیه‌خوانی با مدیریت خود کنترل مجلس را به عهده بگیریم زیرا ممکن است کنترل مجلس را یا خود از دست بدهیم یا دیگران بخواهند نظم مجلس را به هم بزنند.

54- تجربیات مرثیه‌خوانی خود را در اختیار دیگران قرار دهیم و در این مورد سخاوتمند باشیم که خیر و برکت نزد خداست.

55- حتماً بر موضوع و محتوای مرثیه تسلط کافی داشته باشیم مثلاً بدانیم در آغاز، مقدمه، اوج و فرود مرثیه چه چیزهایی را باید بخوانیم.

56- در آغاز راه و پیش از خواندن مرثیه یک بار دیگر مرثیه را مطالعه و مرور کنیم تا مرتکب اشتباهی نشویم.

57- می‌توانیم در ابتدای مرثیه‌خوانی موضوع مرثیه را برای شنوندگان بگوییم مثلاً «امشب روضه‌ی علی‌اکبر «علیه‌السلام» را برای شما می‌خوانم».

58- اگر چراغ‌های مجلس خاموش شوند شاید حزن و اندوه بیشتری بر آن مجلس حاکم گردد پس در مواردی به این نکته توجه کنیم.

59- در مرثیه‌خوانی از طرح سؤالات و شبهات بدون پاسخ پرهیز نماییم مثلاً در مرثیه‌ی حضرت زهرا«علیهاالسلام»   این سؤال را مطرح نکنیم که چگونه ممکن است حضرت فاطمه«علیهاالسلام»   بعد از مرگش دست‌های خود را بیرون از کفن آورده و حسینین «علیهم‌السلام»را در آغوش بگیرد و پاسخ آن را ندهیم.

60- مطالب احتمالی و مشکوک در روضه مانند حضور حضرت لیلا «علیهاالسلام»  در کربلا را به صورت قطعی و یقینی ذکر نکنیم و یا حتی از ذکر آن‌ها خودداری کنیم.

61- از دوباره‌خوانی مرثیه بپرهیزیم و بدون ضرورت مرثیه را تکرار نکنیم.

62- می‌توانیم از آیات، روایات، شعر، داستان، خاطره، مثال، تشبیه، ضرب‌المثل آمار و اخبار صحیح و دقیق، سخنان عالمان و بزرگان و دانشمندان نظیر امام خمینی(ره) و جملات و قطعه‌های ادبی و زیبایی که متناسب با موضوع مرثیه باشند استفاده نماییم.

63- اگر دارای سبک خاصی هستیم آنقدر تمرین داشته باشیم تا آن سبک را از دست ندهیم.

64- در آغاز راه می‌توانیم پیش از خواندن چند نفس عمیق بکشیم تا ترس و دلهره ما از بین رفته و آرامش جای آن را بگیرد.

65- به طور طبیعی بخوانیم و خود را به تکلف و زحمات نیندازیم.

حاج محسن مرادی مرثیه خوانی کربلایی محسن مرادی محسن مرادی

گزارش

اشتراک

0