حجت الاسلام والمسلمين مصطفی قنبرپور ( واعظ)

در حريم معبود

نويسنده: حجت الاسلام والمسلمين مصطفي قنبرپور

در راه سير و سلوک و طي کردن مراحل عرفاني و رسيدن به معبود و معشوق، لحظه هايي تکرار ناشدني است که بايد آن را غنيمت شمرد. يکي از اين فرصت ها «ماه مبارک رمضان» و تامل در ادعيه هاي رسيده از معصومين(ع) است. امام سجاد(ع) در بخشي دل انگيز در گفت وگو با ماه رمضان چنين مي گويد: درود بر تو اي ماه بزرگ خدا و اي عيد اولياي الهي (صحيفه کامله سجاديه، دعاي45، ص200)

     ماه رمضان در عرفان اسلامي موقعيتي ويژه دارد، ماه ميهماني خداوند است و ماه نزول قرآن کريم که فرمود: «شهر رمضان الذي انزل فيه القرآن» (سوره بقره، آيه 185) 

    مفهوم لغوي ماه رمضان

    ماه رمضان به معناي سنگ گرم است و از سنگ گرم پاي روندگان مي سوزد و شايد که به وقت وضع اين اسم ماه صيام در شدت گرما باشد و يا (رمضان) ماخوذ است از «رمض» که به معني سوختن است؛ چون ماه صيام گناهان را مي سوزاند، لهذا به اين اسم مسمّي گشت و يا آنکه (رمضان) مشتق از «رمض» است و معناي رمض سوخته شدن پاي از گرمي زمين، چون ماه صيام سوختگي و تکليف نفس است. (لغتنامه دهخدا، ذيل کلمه «رمضان»)

    از آنجا که در اديان ديگر نيز اعتقاد بر آن بوده است که روزه باعث سوختن و از بين رفتن گناهان مي شود به رمضان مشهور شده و سنت روزه در اسلام نيز ادامه يافت و با فرماني که در سوره بقره صادر شد: «يا ايهاالذين آمنو کتب عليکم الصيام... اي افرادي که ايمان آورديد روزه بر شما نوشته شده همان گونه که جز کساني که قبل از شما بودند نوشته شد تا پرهيزکار شويد.»

    روزه در اديان و قبايل پيش از اسلام

     بابليان به عنوان کفاره گناهان اموال خود، روزه مي گرفتند. هنگامي که «يونس» نبي به هدايت مردم «نينوا» مامور مي شود و آنان را از ويراني قريب الوقوع شهر با خبر مي کند، پادشاه نينوا و اهل آن شهر پلاس مي پوشيدند و روزه مي داشتند.

    به موجب سفر «دانيال» اين پيغمبر در سال سلطنت کوروش و در سال چهارم سلطنت داريوش، مدتي روز ه دار بود، آنگاه بر او مکاشفاتي ظاهر شد.

    حضرت عيسي(ع) هم خود چهل روز روزه گرفته و لزوم حفظ تقدس و تنزه روز ه داران را توصيه کرده است.

    در اديان هندي، روزهاي طولاني از جمله رياضاتي است که يک نفر «برهمن» يا «بودايي» بايد به منظور تصفيه روح انجام دهد. (احکام قرآن، دکتر محمد خزائلي، ص415)

    از جمله مهمترين و مشهورترين روزه ها در تاريخ «روزه حضرت مريم» است که نتيجه آن تولد حضرت مسيح(ع) شد.   

    روزه براي مسلمانان

    روزه براي عموم مردم عبارت از احتراز از خوردن و آشاميدن از اذان صبح تا اذان مغرب است. اما اين روزه عوام است. براي خواص سفره ديگري تدارک ديده شده است.

    اصولاً عرفا به تمامي سنت هاي دين به گونه اي متفاوت نگاه مي کنند و اين چيز عجيبي نيست، چرا که عارف چشمي دارد که با آن خدا را مي بيند وقتي چشم متفاوت شد نگاه هم متفاوت مي شود. آنچه چشم جان بين مي بيند کجا چشم جهان بين مي بيند.

    روزه عرفا

    عرفا اولاً روزه را نه دست کشيدن از غذا بلکه دست کشيدن از هر آنچه مانع وصال محبوب است مي دانند و ثانياً آن را منحصر در يک ماه نمي دانند، بلکه در تمام لحظات به اين معنا در روزه اند.

    عرفان در ادعيه ماه مبارک رمضان

    عرفان در اين ادعيه به معناي عرفان در حوزه نظري معرفت بخشي به خداي عالم است و در عمل رسيدن عبد به رب است.

     در بحث هاي ماه مبارک رمضان ادعيه هايي که وجود دارد، طلب ها و نيازهايي است که از خدا مي کنيم، در واقع خواسته هاي ما جاي تامل دارد. به طور مثال در دعاهاي وارد شده اين ماه مي خوانيم: اللهم ارزقني حج بيتک الحرام... خدايا مرا روزي کن حج بيت الحرام را در اين سال و در همه سال مادامي که از آن موقف هاي عالي و مشاهد مشرفه (مفاتيح الجنان، شيخ عباس قمي، ادعيه ماه رمضان)اگر در اين دعاها طلب زيارت خانه خدا را مي کنيم يا حتي طلب معاش و روزي، به نوعي اين موضوع نيز رويکرد عرفاني دارد به اين بيان که موضع داشتن عرفان و در راس آن هرم عرفان نظري، پروردگار عالم است و اسماي حسناي الهي در اين ادعيه، خود خدا است و بحث هايي که به درگاه الهي مي بريم حال خوشي را براي انسان رقم مي زند که در اين ادعيه مي توان دريافت. اما در عالم واپسين هم اين طور است، وقتي در ادعيه اين ماه مي خوانيم: «اللهم ادخل علي اهل القبور السرور؛ خدايا به اهل قبور سرور و شادي وارد کن» اين سرور را چه کسي غير از خدا وارد مي کند؟

    پروردگار است که به بهشت برين ما را وارد کرده است و جاي مي دهد. در واقع کليد واژه اين خواسته ها و نيازهايي که ما طلب مي کنيم خدا است.