شب قدر بهترین فرصت برای طلب بخشش و آمرزش گناهان از خداوند است و پروزدگار در این شب عنایت ویژه ای به بندگان خود دارد و در واقع آن را بهانه ای جهت آمرزش بندگان خود قرار داده است.
اعمال شبهای قدر بر دو نوع است یکی آنکه در هر سه شب باید کرد و دیگر آنکه مخصوص است به هر شبی امّا اوّل پس از آن چند چیز است:
غسل است علاّمه مجلسی فرموده که غسل این شب ها را مقارن غروب آفتاب کردن بهتر است که نماز شام را با غسل بکند.
دو رکعت نماز است در هر رکعت بعد از حمد هفت مرتبه توحید بخواند و بعد از فراغ هفتاد مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَاَتُوبُ اِلَیْهِ بگوید در روایت نبوی صَلَّی اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله است که از جای خود برنخیزد تا حقّ تعالی او را و پدر و مادرش را بیامرزد.
قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید: اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِکِتابِکَ الْمُنْزَلِ وَما فیهِ وَ فیهِ اسْمُکَ الاْکْبَرُ وَ اَسْماَّؤُکَ الْحُسْنی وَ ما یُخافُ وَ یُرْجی اَنْ تَجْعَلَنی مِنْ عُتَقاَّئِکَ مِنَ النّارِ
چهارم: آنکه مُصحَف شریف را بگیرد و بر سر بگذارد و بگوید:
اَللّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ اَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلا اَحَدَ اَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ
پس هر کدام از ذکرهای زیر را ده مرتبه بگوید:
بِکَ یا اَللّهُ
بِمُحَمَّدٍ
بِعَلی
بِفاطِمَةَ
بِالْحَسَنِ
بِالْحُسَیْنِ
بِعَلِیّ بْنِ الْحُسَیْنِ
بُمَحَمَّدِ بْنِ عَلِی
بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ
بِمُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ
بِعَلِیِّ بْنِ مُوسی
بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِی
بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ
بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِی
بِالْحُجَّةِ
10.قرائت ادعیه:
علاوه بر اعمال مشترک فوق در شب های قدر از قبیل قرآن بر سرگرفتن و قرائت دعای جوشن کبیر و.. شایسته است این اعمال نیز در شب 23 رمضان انجام شود. البته این اعمال با استناد به روایات در ذیل ذکر می شود.
به نقل از برید بن معاویه: «دیدم امام صادق علیه السلام در شب بیست و سوم از ماه رمضان غسل کرد: یک بار در اوّل شب، یک بار هم در آخر آن».
1-امیرالمومنین علیه السلام: «پیامبر خدا در دهه آخر ماه رمضان، بستر خود را جمع می کرد و کمرش را می بست و شب بیست و سوم، خانواده خود را بیدار می کرد. و در آن شب، به صورت خفتگان، آب می پاشید».
2-دعائم الإسلام: فاطمه علیهاالسلام نمی گذاشت که کسی از خانواده اش در آن شب(شب بیست و سوم) بخوابد و [خواب] آنان را با کم خوردن درمان می کرد و از روز برای آن شب، آماده می شد و می فرمود: «محروم، کسی است که از خیر آن بی بهره بماند».
3-الإقبال ـ به نقل از جمیل و هشام و حفص ـ: «امام صادق علیه السلام به سختی بیمار شد. چون شب بیست و سوم فرا رسید، به غلامان خود دستور داد او را به مسجد بردند و آن شب را در مسجد بود».
1-امام باقر علیه السلام: «هر کس شب بیست و سوم ماه رمضان را زنده بدارد و در آن صد رکعت نماز بخواند، خداوندْ در زندگی اوگشایش می دهد و کار دشمنان او را خود بر عهده می گیرد و او را از غرق شدن، زیر آوار ماندن، سرقت، و از شرّ دنیا مصون می دارد و وحشت نکیر و منکر را از او بر می دارد، و او در حالی از گور خویش بیرون می آید که نورش بر اهل رستاخیز می تابد، و نامه عملش را به دست راستش می دهند و رهایی از آتش و عبور بر صراط و ایمنی از عذاب را برای او می نویسند و بدون حساب وارد بهشت می شود و در بهشت، از همنشینان پیامبران و صدّیقان و شهیدان و صالحان قرار داده می شود و آنان چه نیکو همنشینانی اند!
2-امام صادق علیه السلام: «مستحب است در آن شب صد رکعت نماز خوانده شود، در هر رکعت: یک بار «حمد» و ده بار سوره «قل هو اللّه أحد».
1-امام رضا علیه السلام: کسی که در ماه رمضان، امام حسین علیه السلام را زیارت می کند، مواظب باشد که نزد قبر آن امام بودن را در شب جُهَنی از دست ندهد، و آن، شب بیست و سوم است؛ شبی که امید است شب قدر باشد.
2-امام جواد علیه السلام: «هر کس در شب بیست و سوم ماه رمضان، امام حسین علیه السلام را زیارت کند ـ همان شبی که امید است شب قدر باشد و در آن شب، هر کار حکمت آمیزی فیصله می یابد ـ روح های بیست و چهار هزار فرشته و پیامبر با او مصافحه می کنند، که همگی از خداوندْ اذن می گیرند که آن شب، حسین علیه السلام را زیارت کنند».
امام صادق علیه السلام ـ خطاب به ابوبصیر: «هر کس دو سوره عنکبوت و روم را در ماه رمضان، در شب بیست و سوم بخواند، به خدا قسم ـ ای ابو محمّد ـ او از اهل بهشت است و هرگز در این سخن استثنا نمی کنم و نمی ترسم که خداوند، در این سوگند گناهی بر من بنویسد.این دو سوره نزد خداوند، جایگاهی والا دارند».
الإقبال: و از اعمال افزون در شب بیست و سوم، خواندن سوره دُخان در آن شب و در هر شب است....
سید ابن طاووس ـ در الإقبال ـ: از قرائت قرآن در این شب [قرائتِ] هزار بار سوره «إنّا أنزلناه» است. روایتی برای این، در شب اوّل، به صورت کلّی(برای همه ماه) گذشت. اختصاص خواندن این سوره در این شب نیز با سندهای چندی از امام صادق علیه السلام برای ما روایت شده است، که فرمود: «اگر کسی در شب 23 ماه رمضان، هزار بار سوره إنّا أنزلناه بخواند، صبح خواهد کرد، در حالی که یقین او، با اعتراف به آنچه مخصوص ماست، استوار خواهد بود و این نیست، مگر به سبب آنچه در خواب خود می بیند».
مصباح المتهجّد ـ به نقل از محمّد بن عیسی، با سدر شب بیست و سوم ماه رمضان، این دعا در حال سجود، ایستاده، نشسته و در هر حال و در همه ماه و هر گونه و هر وقت از روزگارت که ممکن شود، مکرّر خوانده می شود. پس از ستایش خدای متعال و درود بر پیامبر، محمّد صلی الله علیه و آله، می گویی: «خداوندا! در این ساعت و در هر ساعت، برای ولی خود،.. پسر..(حجة بن الحسن علیه السلام)، سرپرست و نگهبان و پیشوا و یاور و راهنما و چشم باش، تا آن که او را در زمین خود، با اطاعت و رغبت مردم ساکن سازی و وی را در آن به مدّت طولانی بهره مند گردانی!».
سیدبن طاوس در الإقبال نقل نموده ـ به نقل از هشام بن حکم، از امام صادق علیه السلام روزِ شب قدر، مثل شب قدر است. امام صادق علیه السلام: شب قدر، در هر سال، هست و روز شب قدر، مثل شب قدر است. امام صادق علیه السلام: صبح روز شب قدر، مثل شب قدر است. پس، عمل و تلاش کن.